Poemas da fase anal

Talvez para subir a media nacional de lectura, estes días estou a darlle a varios libriños.

Dunha sentada foron os versos de Hai cu, do Leo (non é que o trate con confianza familiar, é que asina como "O Leo"), recollidos do seu blog. Son poemiñas breves, aínda que non sei se a maioría se poderían denominar formalmente haikus, dentro das dificultades que ten xa de seu trasladar o que é na orixe un poema tradicional da cultura xaponesa. Coido que máis ben o xogo está en darlle bendición "culta" a versos que se nos presentan coa mesma fasquía que populares e efémeras "pintadas no váter".

A cotidianeidade, a escatoloxía e os rápidos xogos de palabras compoñen un libro de versos na fase anal, dígase no puro sentido freudiano ou no do personaxe de Woody Allen en Annie Hall, que explicaba que estar na fase anal significa facer (dicer) o que un queira.

Varias partes do poemario desígnanse segundo o lugar onde sexan esas hipotéticas pintadas: na máquina dos condóns, no papel hixiénico, no espello con lapis dos beizos, no secador das mans, na porta, na cadea da cisterna, no teito... E chega tamén até a casa de baño propia: o armario e a información de que "por veces vén máis xente cagar no meu baño".

Como lector, a maioría dos "haicus" deixoume a sensación de inadaptación entre os goces que foxen das normas e as obrigas desas mesmas normas para a vida en sociedade.

Algunhas das cousas que máis me prestaron:

- A dedicatoria dun dos haicus: "Para os neofalantes, que ceibarán Mátrix".

- Entre outros, os seguintes poemiñas:

Falarlles o castelán aos turistas

É coma esconderlles
a Catedral de Santiago

cambiándolla pola de Burgos.



Por exemplo, o pixama de
"vai ti que eu tou sin vistir"

Ollo coa roupa de andar pola casa

É vella, cómoda, quente e paseniño
convértese en uniforme carcereiro




Es ti

Ti es a tal pra min
Quero sermos
Ámonos


- Do que menos gostei:

A exaltación exaxerada da espontaneidade, tamén a través do uso ocasional do españolismo como trazo de lingua "máis viva": "abuela", "eghemplo", "ghentileça"...

Reparemos que algúns deses castelanismos aínda son de introdución moi recente, cando menos en varias zonas do país. Na miña familia, "abuela" é unha palabra que entra na xeración de miña nai e seus irmáns, desprazando as formas "madre" ("madre Rosa", "madre Luísa", etc) ou "avó" (con o semiaberto para o feminino e semifechado para o masculino, igual que no portugués estándar). Esas eran as que tradicionalmente se utilizaban en Ribeira, aínda que eu non o souben até ben chegada a adolescencia, porque pensaba que abuela, o que a min me transmitiran, era o que se dixera de sempre... Non era natural, estaba naturalizado.

Igualmente, non creo que en Galiza se poida falar de "endodiglosia", tal e como intitula un dos poemas, nin penso que a existencia de normas de referencia culta para o galego sirva para facerlle ver aos falantes espontáneos que o que eles falan está mal:

Endodighlosia

O abuso da norma sirve
pa seghir convençendo ós d'abaixo
de que non saben falar.

Eu penso máis ben que a consideración por parte dos falantes de que non saben falar é unha das manifestacións do proceso de substitución do galego e da situación de dependencia e subordinación de Galiza. A falta de consciencia lingüística e o autoodio levan a considerar negativamente todas as manifestacións do galego, tamén por parte da inmensa maioría dos galegofalantes espontáneos.

Así, poderemos ouvir como se rexeita o uso do galego estándar ("¡todavía si hablara gallego normal y no ese de laboratorio como el de la TVG!") tanto como o uso dun rexistro máis popular ("¡todavía si hablara gallego bien, porque no lo sabe hablar y lo llena de seseos, gheadas y castrapos!"). Os dous prexuízos son contraditorios (como todos os prexuízos), mais compleméntanse. Son as dúas caras dunha mesma moeda.

Perante quen repite ou manifesta estes prexuízos, tópicos ou complexos, eu gosto de repetir o que di Pilar García Negro:
"Os galegos falamos o mellor galego do mundo"

Este estupendo lema ten 16 sílabas. Case podería ser un haiku.