A fraude da pseudoconsulta

Velaquí o artigo desta semana na miña páxina "Por navegar ao desvío", nas segundas feiras en Galicia Hoxe:

A fraude da pseudoconsulta
Unha enquisa sen rigor, á medida do que quere o PP

Esta sexta feira comezará a distribuírse entre o alumnado, co obxectivo de que a cubran as familias, a coñecida pseudoconsulta sobre a presenza do galego no ensino non universitario. Este método seguido pola Consellaría de Educación e a Secretaría Xeral de Política Lingüística pretende construír unha realidade virtual, baseada en tramposas estatísticas, que arroupe unha involución legal para o galego no ensino.

Que se saiba, só a federación de ANPAs dos centros privados e concertados concorda coa iniciativa; é a mesma federación que no seu día, co mesmo ricto, aplaudiu que se regulase que ao menos o 50% do horario lectivo fose en galego, casualmente cando o PP tamén dicía que concordaba ou mesmo impulsaba esa proposta. Todo o resto de entidades de pais e nais, estudantado e profesorado critican con forza o xeito de proceder, unilateral e mesmo incendiario, da Xunta. Díxoo con claridade Virgilio Gantes, o presidente da Confapa, que agrupa máis de 600 asociacións de nais e pais en centros públicos: esta pseudoconsulta procura crear enfrontamentos e dividir. Ten razón. O PP desde a Xunta segue coa súa liña de crear crispación e impulsar fracturas sociais.

Sen credibilidade

Afirmou tamén o presidente da federación de asociacións de nais e pais de centros públicos que de ningún xeito se crerán os resultados que a Xunta presente desta pseudoenquisa. De feito, os especialistas no tema son unánimes á hora de subliñar a falta de fiabilidade e credibilidade do método seguido pola Xunta de Alberto Núñez Feijóo. O sociolingüista Henrique Monteagudo constata a "falta de rigor científico", mentres o sociólogo Carlos Neira publicaba un artigo esta fin de semana, so o título “Munición para a xenofobia”, que desmontaba toda esta falacia de forma ben clariña: "A recollida de información é unidireccional e non serve para establecer un debate de ideas entre as partes. Non houbo un debate previo, tranquilo e demorado sobre a cuestión lingüística, como para que a opinión dos pais conduza a encontros construtivos. (...) Desde logo non se trata en rigor dunha enquisa. No sistema de distribución non existen as garantías de control que debe ter un proceso de consulta. Os formularios carecen de numeración e identificación e non son merecentes de chamarse cuestionarios."

Sen debate previo nin información, a consulta pode cubrirse igual que se cobre unha quiniela. A iso hai que sumarlle que o pseudocuestionario dá vergoña allea pola súa tendenciosidade, dirixindo os resultados. Reparemos por exemplo na primeira e crucial pregunta para o alumnado de Educación Primaria: "En que lingua(s) preferiría que o seu fillo cursase as materias troncais?". As opcións son: "Todas en galego", "A maioría en galego", "Unhas en galego, outras en castelán", "A maioría en castelán" e "Todas en castelán". A trampa é que só preguntan polas disciplinas que chaman "materiais troncais", que nunha pequena nota de rodapé identifican coas matemáticas, coñecemento do medio e educación para a cidadanía. Isto é: quen responda "todas en galego" estará a apoiar unicamente o mantemento de arredor do 50% na nosa lingua, xa que a cuestión leva, tendenciosa, ao equívoco. O máximo que permite escoller é o 50 por cento do ensino en galego, o mantemento do decreto actual.

Un paripé

Que isto non é máis que un paripé xa o deixou en evidencia o conselleiro de Educación, Jesús Vázquez Abad, que na presentación destes pseudocuestionarios dixo que se realizaban para derrogar o actual decreto e foi incapaz de responder ás moitas preguntas formuladas con seriedade polos xornalistas. Vaia, que sexan cales foren os resultados deste precociñado pseudoinquérito, o decreto que queren levar adiante xa está listo. É só para lexitimar a falta de apoio ás súas propostas involucionistas.

De feito, o xornal electrónico Vieiros tivo acceso a un primeiro bosquexo da proposta de decreto con que está a traballar o Goberno do PP a través da Secretaría Xeral de Política Lingüística. O rascuño desta norma di que unha materia, a de matemáticas, se deberá ministrar en castelán en todos os centros. Por certo, é a disciplina que o Parlamento aprobou por unanimidade en 2004 que debería pasar a impartirse en galego.

A proposta abre a porta a un fenómeno que de certo non tardaría en producirse: a abertura de expedientes a aquelas profesoras e profesores que explicasen as ecuacións, divisións ou funcións en galego. Temos que lembrar que ningún docente foi expedientado nunca por dar en castelán materias que o alumnado ten o dereito a recibir en galego, mais si que houbo casos na etapa autonómica de alumnas/os e profesoras/es que tiveron expedientes por usar o galego "alí onde non debían".

Exemplo de austeridade?

Desde a Xunta din que o operativo para levar a cabo a pseudoconsulta custa case 200.000 euros, o cal é ben rechamante. Mentres a Consellaría de Educación ou a Consellaría de Cultura, por pór dous exemplos, reducen os seus investimentos en necesidades fundamentais, a Xunta non ten ningún rubor en desbaldir todo ese diñeiro nun labor realizado só para atacar o galego. Como sinalou A Mesa pola Normalización Lingüística, con este diñeiro recoñecido polo propio Goberno autoanémico, "poderían producirse moitas melloras no conxunto do sistema educativo, tamén na aprendizaxe de linguas". Porén, hai algo que non cadra moito en todo isto. Os cidadáns e as cidadás debemos poder coñecer o verdadeiro orzamento destinado a este operativo, que sen dúbidas é moi superior ao recoñecido polo conselleiro de Educación e o secretario xeral de Política Lingüística. Teñamos en conta que estamos a falar da impresión, distribución, recollida, clasificación e elaboración dos resultados de 330.000 cuestionarios.


Para que existe Política Lingüística?

O feito de que o galego sexa a lingua propia de Galiza e que, a pesar diso, estea nunha situación de desigualdade e inferioridade, leva ao mandato estatutario de que os poderes públicos deben promocionalo nos diferentes ámbitos. É esta situación a que leva a que na Xunta de Galiza haxa un departamento que se responsabilice máis en concreto destas políticas de restauración e extensión social. Se non, para que existe a Secretaría Xeral de Política Lingüística?

Porén, a crónica de Galicia Hoxe sobre a presentación da pseudoconsulta terminaba con dúas liñas que o din todo: "Pola súa parte, o secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, limitouse a reiterar as afirmacións de Vázquez e a colocar en posición correcta o rabudo micrófono do conselleiro."

Todas as accións políticas presentadas e concretadas polo departamento que en teoría debería servir para promocionar o galego foron, no que levamos de mandato, para cavar a foxa e enterrar o noso idioma, reducindo a súa presenza social e transformándoo nun adubío inútil.

Por unha banda, a Secretaría Xeral de Política Lingüística está a traballar para publicar no DOG e tentar lexitimar unha norma legal que supoña o primeiro retroceso para o galego no sistema educativo nestes 30 anos de autonomía. O punto de partida non era moi bo: os niveis de docencia son moi reducidos no noso idioma, especialmente en Infantil e Primaria; hai problemas serios para garantir a competencia lingüística en galego nas diferentes etapas, mesmo vilas e cidades en que o estudantado non é capaz nin de falar en galego na aula de lingua e literatura galega; o ensino mantense como un factor para o abandono do galego, etc. E aínda queren ir máis para atrás.

Se o departamento de Política Lingüística está para isto e para asinar informes para que o galego non sexa un requisito no acceso a un posto de traballo público, por favor que quiten esta secretaría xeral no próximo anuncio de austeridade.