A sociedade móvese na defensa da lingua propia de Galiza

Velaquí o artigo que publiquei esta semana en Galicia Hoxe:

Queremos galego
A sociedade móvese na defensa da lingua propia de Galiza

A pesar do que digan desde as campañas difamatorias que agora están de novo en marcha, A Mesa non ten moitos recursos humanos nin económicos, aínda sendo a maior asociación cultural de Galiza en número de socias e socios. Por exemplo, A Mesa non ten diñeiro para circular por toda Galiza cun autobús coas súas propostas nin para pór en andamento grandes accións nos medios de comunicación.

Mais, en troca, esta agrupación cidadá ten un grande activo: a forza de moitas persoas que dedican boa parte do seu tempo libre a esta causa, ben delas cun ímpeto adicional desde que o PP comezou desde a Xunta a súa feroz cruzada contra o galego, travestida de “bilingüismo cordial”. É con este traballo voluntario e de boca a boca, con escasos medios, como se conseguiron a inmensa maioría das case 26.000 sinaturas reais que deron xa o seu respaldo ao Manifesto pola convivencia lingüística e a igualdade de dereitos para o galego, que tamén se pode subscribir a través de internet no espazo web da Mesa pola Normalización Lingüística.

Na rúa

Na medida das miñas posibilidades, se a axenda me dá licenza, tento participar nas mesas de recollida de sinaturas e de distribución de material que o colectivo pon na rúa.

A primeira impresión que teño do tratamento directo coa xente nesta actividade é que nos últimos meses aumentou a agresividade dun sector da poboación contra o galego. É minoritario, mais moi preocupante para a convivencia. Penso por exemplo no caso de persoas que collen o folleto que lles entregas, o rachan diante de ti e che devolven os pedazos. Tamén houbo algunha situación onde a resposta por entregarlle un folleto era un insulto, mesmo nunha ocasión en Ourense un señor se puxo a berrar diante do noso posto, enfurecido: “¡El gallego debería desaparecer! ¡El gallego debería desaparecer!”.

O máis xeral, porén, é a idea de que houbo unha “imposición del gallego”, que funciona como lenda urbana da cal ninguén pode dar mostras, mais que se repite unha e outra vez. Fronte iso, hai un esforzo pedagóxico moi grande dalgúns compañeiros e dalgunhas compañeiras para debater coas persoas sensíbeis pola cultura, que se interesan polo tema, mais que só tiveron informacións nese sentido manipulador. Claro que tamén hai quen usa iso da “imposición” como un novo mantra co cal argumentar o seu odio irracional contra a lingua de Galiza, e aí xa non hai posibilidades para o debate.

Malia o antedito, para min tamén está a haber sorpresas moi agradábeis nestes actos de rúa. Vexo un fenómeno que cada vez me parece que está a coller máis forza e que dá esperanzas para o futuro, aínda coas súas contradicións e limitacións. Refírome á xente que fala en español no seu día a día, mais que ten unha actitude favorábel e, nalgúns casos importantes tamén cuantitativamente, está a se mover na defensa do galego. Non son mulleres e homes que poidan valorar a preservación da cultura galega como algo politicamente correcto mais alleo, senón que mesmo participan en concentracións e mobilizacións. Na histórica manifestación do pasado 17 de maio puidemos constatalo.

Gallego sí

Nun destes postos na rúa, achegueime a unha señora que pasaba: “Estamos a recoller apoios para un manifesto en defensa do galego”. A muller olloume con severidade escrutadora: “¿En defensa del gallego?” “Si, fronte aos ataques que está a recibir polo novo goberno da Xunta, para que se poida estudar en galego e usalo na administración”. O seu xesto facíame presaxiar unha resposta airada, mais deixoume chocado: “¿Seguro que es en defensa del gallego? Porque hay muchos que te dicen que es en defensa del bilingüismo y después lo que están recogiendo son firmas contra el gallego. Y eso no. Yo no lo hablo, pero lo defiendo”. Nesa mesma liña vai a repetida resposta doutra xente que tamén se achegou a asinar o manifesto: “Yo no hablo gallego, pero quiero que mis hijos sepan hablarlo y escribirlo.”

Claro que esta situación ten contradicións que están á vista de todos, mais tamén amosa unha importante esperanza para o futuro, cun aspecto que non entraba nas contas de Alberto Núñez Feijóo. Hai unha ostensíbel caída de falantes e unha situación de discriminación do galego, mais iso non é óbice para que haxa capas importantes da sociedade, especialmente nas cidades, que están dispostas a moverse en defensa da lingua propia do país, aínda non usándoa no seu día a día. De existiren os espazos de uso sociais necesarios, a igualdade de condicións reais co castelán, estas mulleres e estes homes poderían dar o paso da recuperación da lingua propia como idioma espontáneo e habitual.

Así, este ataque pode ser un golpe letal se non se dá a resposta acaída, mais tamén dá a oportunidade para pasarmos da “ritualización da lingua á libidinización da lingua”, como me valoraba non hai moito o psicanalista Manuel Fernández Blanco. Isto é, pasar de entender o galego como un complemento burocrático e amortecido a situalo como desexo e vida. Por usar outra metáfora, aínda que imperfecta, pasarmos da obriga do baño ao pracer da ducha.

Resposta social

Pensaba o PP que a súa política de ataques contra o galego ía ser un “paseíllo”, mais estase a encontrar cunha importantísima resposta social, por parte de persoas de principios e crenzas diversas e grupos tamén de natureza plural, mesmo algúns que por vez primeira na historia están a se mover na defensa do galego. A ninguén se lle oculta que veñen tempos duros, mais tamén é verdade que hai moitos indicios para nos mantermos firmes e esperanzados.

Agora mesmo, hai varias iniciativas abrollando para aglutinar forzas e traballar desde diferentes ámbitos para valermos o idioma que nos une como galegas e como galegos. Unha delas vaise concretar a vindeira terza feira, 7 de xullo, ás 17 horas na Galería Sargadelos de Santiago de Compostela. A Mesa convocou para ese día, hora e lugar para constituír unha plataforma social aberta e plural, cuxa proposta de denominación é Queremos galego, seguindo coa mesma mensaxe que ateigou as rúas compostelás o pasado Día das Letras.

Tamén se propón que o eixo desta plataforma sexa a recollida de apoios para unha iniciativa lexislativa popular na cal A Mesa leva traballando varias semanas. (Anímate e participa!)

Destruír A Mesa

Non é casualidade que dous días antes desa reunión saíse nalgúns medios de comunicación unha nova campaña difamatoria contra A Mesa. O PP, igual que ataca o galego, tamén quere laminar esta asociación cidadá, como ferramenta que é da súa defensa, que alza a voz contra a discriminación lingüística e polo dereito a vivir en galego.

Os argumentos para a demonización da Mesa nesta fase son que recibiu diñeiro público para pór en andamento proxectos como o Voluntariado de Activación Lingüística (no cal participaron máis de 1.000 persoas) ou darlle un novo pulo ao Correlingua (no cal participan máis de 40.000 rapazas e rapaces cada ano). Din tamén, coas súas contas demagóxicas, que A Mesa recibiu sete veces máis diñeiro co bipartito que co PP, mais esquecen falar de como este colectivo estaba/está nas listas negras dos gobernos populares, por razóns ideolóxicas, a pesar de ser a maior asociación cultural de Galiza en número de socias e socios.

Cómpre lembrar que mesmo o TSXG chegou a emitir unha sentenza obrigando á Xunta, daquela presidida por Manuel Fraga Iribarne, a entregar axudas públicas á Mesa. Malia as súas dimensións e o seu nivel de actividade, esta asociación foi en máis dunha ocasión a única discriminada, de entre todas as solicitantes, en convocatorias públicas de axudas.

Mais aínda que queiran destruír A Mesa pola Normalización Lingüística, negándolle sectariamente o diñeiro público ou seguindo a máxima de “difama, que algo queda”, esta entidade ten ben claro que manterá as súas reivindicacións tan altas e tan claras coma sempre. Que ladren os inimigos do galego, que nós seguiremos cabalgando por esta causa xusta.