Pódense dar varias circunstancias en que nos soliciten ou mesmo exixan que nos mudemos para o castelán. Mesmo talvez declaren que non nos entenden, aínda que algunhas veces nin tan sequera sexa verdade.
As situacións que se nos poden dar son basicamente catro: que esteamos a realizar unha xestión cunha administración, que a xestión sexa cunha empresa, que nos encontremos nunha situación de debilidade en que nos poida traer consecuencias negativas non mudarmos de idioma ou, por último, que esa debilidade sexa só aparente e teñamos dereitos lingüísticos recoñecidos mesmo a nivel legal.
Na Administración
Se somos unha cidadá ou un cidadán que vai ou chama a unha administración (calquera: local, autonómica ou estatal con dependencias en Galiza), temos dereito a falar en galego e mesmo a que nos respondan nesta lingua. Unha petición para que deixemos de usar o noso idioma non é admisíbel baixo ningún punto de vista, polo que se nos acontecer tal cousa é recomendábel que formulemos a correspondente queixa. Lembremos sempre -igual que o fixo Bieito Lobeira hai poucos días, nunha actitude exemplar- que o artigo 54.11 da Lei 7/2007, do estatuto do empregado público, sinala que o persoal funcionario e laboral que está ao servizo das Administracións e entidades públicas "garantirá a atención ao cidadán na lingua que o solicite sempre que sexa oficial no territorio". Fagámolo!
Nunha empresa
As empresas que prestan os seus servizos en Galiza, segundo a lei 1/2010, "deberán ofrecer aos seus destinatarios a posibilidade de manter a comunicación oral e escrita en lingua galega". Segundo isto, non fica claro de vez que teñamos o dereito legal de que nos respondan en galego, mais si é nítido que, como mínimo, deben comprendernos. Iso é así tanto na atención presencial como na telefónica e chamen desde onde chamaren os traballadores desa compañía. O relevante é que a empresa oferta os seus servizos en Galiza, polo que incumpren a lei se nos instan para mudar de idioma. Nese caso, deberemos realizar unha queixa.
Un veciño do concello de Teo chamou á empresa Unión Fenosa debido a unha avaría que afectaba a cincuenta familias. Como a teleoperadora lle puña evasivas sobre a responsabilidade da compañía, o veciño pediu falar cun superior e presentar unha reclamación. "A mí me habla en español, si no le importa, porque yo soy española, ¿de acuerdo?", foi a repentina contestación da telefonista. O afectado fíxolle notar nese momento que el en ningún momento estivera a falar outro idioma que non fose o galego e que non manifestara antes ningún problema de comprensión. Esta traballadora de Fenosa continuou na súa liña de mala educación: "Me habla en castellano o acabamos la conversación".
Coñecemos este diálogo grazas a que o veciño, ofendido pola actuación da empresa, solicitou unha copia da gravación da conversa. Fenosa inicialmente tentou non proporcionarlla, a pesar de ser a súa obriga por lei, mais o veciño recorreu á Axencia Española de Protección de Datos (agpd.es) e logrou ter esa gravación no seu poder. Ese é un camiño que podemos percorrer no caso de nos encontrarmos nunha situación semellante, para, coa gravación xa no noso poder, darlle moita máis forza á queixa oficial que presentemos. Se non quixermos realizar todas esas xestións, cando menos deixemos constancia da nosa protesta e fagámoslla saber á Mesa pola Normalización Lingüística para que actúe.
En situacións de debilidade
Unha situación máis difícil en que nos poden reclamar que deixemos de falar en galego podémola encontrar se somos unha vendedora ou un vendedor, se nos xogamos o posto de traballo, se estamos nun exame oral, etc. En fin, se estamos nunha situación que se pode considerar de subordinación lingüística, debemos valorar a nosa resposta segundo a receptividade da persoa interlocutora, a súa verdadeira comprensión do galego, o nivel de tolerancia que amose cara ao noso idioma, o efecto que poida ter na nosa situación persoal, académica ou laboral, etc.
Comezando en galego xa amosamos un importante compromiso. Despois, segundo o contexto, debemos valorar en cada caso que é o que podemos facer. É comprensíbel que nalgunhas destas ocasións, tras a correspondente petición, teñamos que abandonar por un momento o noso idioma.
Tamén haberá casos en que poderemos continuar en galego: aludindo á doada intercompresión entre a lingua de Galiza e o castelán e amosando con amabilidade que, se tiver calquera dúbida ou dificultade, se axudará con dilixencia a resolvela. Decatémonos de que hai xente que nos pode pedir que non falemos en galego porque pode pensar, a priori, que non vai entender este idioma, mais que finalmente si o comprende.
Hai uns meses convidáronme a impartir unha conferencia en Palma. Nun primeiro momento, ía só coa intención de dar un primeiro saúdo en galego, para que non houbese problemas de comprensión. Mais os asistentes animáronme a que continuase neste idioma. Entre as 60 persoas alí presentes non había máis de cinco que escoitasen antes a lingua de Galiza. Houbo algunha palabra ou expresión que me decataba de que tiña que explicar para que non se perdese o matiz informativo ou expresivo, mais polo resto non houbo ningún problema de intercomunicación. Dá para pensar, non si?
Sexa como for, observemos que se todo o mundo falase en galego coa excepción de que a interlocutora ou interlocutor pedise que se cambiase de lingua, estariamos nunha situación moi diferente da que nos encontramos na actualidade. Mesmo que teñamos que mudar de idioma, podemos finalizar despedíndonos cun cordial e afectivo "até logo".
Falsa subordinación lingüística
Hai casos de aparente subordinación lingüística que non debemos considerar como tales. Por exemplo: no posto de traballo temos dereito a falar en galego coa clientela, coa xefatura, coas compañeiras e compañeiros, etc.; cando estamos nun xuízo, aínda que estivésemos como acusadas ou acusados, tampouco se nos poderá ordenar que deixemos de falar o noso idioma; un exame oral en calquera colexio, instituto ou universidade en Galiza temos tamén todo o amparo legal para o facermos en galego; etc. Non esquezamos que temos dereitos! Exerzámolos!
Nenhum comentário:
Postar um comentário