Que dixeron as urnas?

No artigo desta semana en Galicia Hoxe retomo algunhas valoracións sobre as eleccións xa expresadas nesta bitácula e poño sobre a mesa outras observacións.

Que dixeron as urnas?

Sobre as eleccións municipais, a política cultural e a lideranza de Feijóo

O un de marzo do ano 2009 Alberto Núñez Feijóo conseguiu facerse coa presidencia da Xunta de Galiza tras unha campaña moi suxa que lle serviu para lograr o match point que lle negaba a maioría dos inquéritos. O éxito do dirixente do PP galego convertérao no único barón que ascendía nese partido, nun momento en que os líderes conservadores de Valencia ou Madrid ficaban ensombrecidos por escándalos de espionaxe e corrupción.

Moitas quinielas comezaron a apostar daquela polo seu nome como futuro ministro dun goberno presidido por Mariano Rajoy ou, mesmo, porque puidese chegar a encabezar o cartel electoral do PP a nivel estatal, se o actual candidato esvarase por terceira vez ante as urnas.

O contexto e as promesas fixeron que Núñez Feijóo se prodigase nestes dous anos en platós de televisión e na vida social madrileña, onde sempre realiza discursos aínda máis duros que os que pronuncia no interior. Xornal de Galicia chegou a calcular que o presidente da Xunta pasa fóra do país un de cada cinco días. Non sei se a estatística se mantén a día de hoxe ou se foi só no período inicial, mais dá para pensar.

Moitos analistas explicaron (explicamos) a súa política regresiva contra a lingua galega nese obxectivo de contentar a TDT Party e ir subindo así degraus na Corte, aínda tan remisa a aceptar a diferenza galega, aínda que sexa por orixe –como ben explicou a través dos seus prexuízos o presidente de honra do PP, José María Aznar, a respecto de Mariano Rajoy–. En fin, que Manuel Fraga Iribarne prefería por exemplo a pax lingüística porque viña á Xunta para xubilarse, mais para o dos Peares a xestión da autonomía galega é máis un trampolín para triunfar na capital, non en provincias.

Vitoria, porén...

O pasado domingo, o PP foi, con diferenza, o partido máis votado en Galiza. Ademais, por vez primeira nunhas municipais desde o Prestige, a suma dos apoios do PSOE e do BNG é inferior aos obtidos pola forza da gaivota. O seu éxito na provincia da Coruña é incontestábel, ao obter pleno nos catro grandes obxectivos: alcaldías da Coruña, Santiago, Ferrol e presidencia da Deputación. Por se for pouco, no resto de Galiza aumentou a súa representación institucional e gañou o goberno dalgúns concellos medios. Porén, a dirección galega do PP non está para festexos.

A formación de Alberto Núñez Feijóo partía con todo o vento a favor: un respaldo mediático tremendo –afortalado máis pola hipergobernamental RTVG–, unha maquinaria organizativa lubrificada desde o poder da Xunta de Galiza, un ambiente social de castigo ao PSOE pola traizón ás súas bases en políticas económicas e sociais, etc.

A pesar de que costa abaixo todos os santos axudan, Galiza foi un dos territorios do Estado español onde menos varreu o PP o pasado domingo. Non digo que teñamos que ser paspáns e facer un espectáculo pirotécnico por iso, mais tampouco vexo o sentido de non recoñecermos o que se conseguiu aquí, superando as moitas dificultades. Malia a consigna de “votar BNG é votar Zapatero”, malia a maré popular que se viviu no conxunto do Estado, Galiza foi capaz de resistir mellor a embestida.

A principal aposta do PP galego nestas eleccións foi a reconquista de Vigo, a urbe máis poboada do país, que xa daban por obtida desde había semanas. Porén, non só non o lograron, senón que foi a maior cidade do Estado en que o PP baixou en votos e será a segunda cidade en poboación tamén en todo o Estado que terá alcaldía do PSOE (dependendo para iso dun BNG que mermou os seus apoios, aínda que se mantén como forza necesaria e imprescindíbel).

Nin Vigo nin Lugo nin Ourense nin Pontevedra nin a Deputación de Lugo. Mentres o PP deu paseos triunfais en case todo o Estado, Núñez Feijóo foi incapaz de facelo. Que non nos confunda a lóxica preocupación polo que si logrou: a súa conta de resultados do domingo fíxolle perder moito peso relativo no concerto de líderes desta formación política.

O nacionalismo nas escadas

A min paréceme un dato a valorar positivamente que, por exemplo, a pesar de que o nacionalismo galego se encontra hoxe nunha preocupante situación de debilidade institucional e mediática, fose quen de incrementar o número de concellos onde foi a lista máis votada e mesmo aumentase as súas maiorías absolutas, fronte a hai catro anos, cando cogobernaba na Xunta.

É unha evidencia que o BNG perdeu votos totais e –coa tremenda excepción de Pontevedra, onde se gañou por riba dos inquéritos– poder urbano. No entanto, son poucos menos dos votos totais e un pouco máis na porcentaxe que nas pasadas eleccións autonómicas de 2009, onde se partía de estar no Goberno galego, con todo o empuxe que iso significaba. De facermos unha extrapolación directa dos datos do pasado domingo a unhas eleccións autonómicas, suporían un escano máis. É insuficiente e insatisfactorio, si, mais non é para nada unha caída libre nin a ameaza da desaparición do nacionalismo organizado que cantan e contan moitos comentaristas.

Unidade, acción e pedagoxía

Mais se para o nacionalismo poden ser uns resultados presentábeis, non se pode dubidar de que o acontecido nas cidades de Santiago de Compostela e nomeadamente na da Coruña terá repercusións graves no conxunto de Galiza. Na capital do país porque por vez primeira en democracia terá unha xestión cultural institucional feita de costas á cultura propia. As promesas e as declaracións crispantes, tan excesivas, de Xerardo Conde Roa non presaxian senón outra vaga de inanición e sectarismo para a nosa vida cultural. Oxalá fose unha impresión errada!

Ademais, Carlos Negreira Souto xa anunciou que, no caso de el chegar á alcaldía herculina, como finalmente aconteceu, movería os fíos precisos para que se derrogase o único artigo taxativo da Lei de normalización lingüística, aquel que estipula que os nosos nomes de lugar teñen como forma oficial a galega. As súas primeiras declaracións amosan que quere levar con coidado os tempos para esta batalla contra a nosa cultura e que, ademais, fará o posíbel para chegar neste punto a un acordo co PSOE.

Perante isto, cómpre unidade dentro da diversidade e que todas as persoas que queremos o noso idioma actuemos socialmente con persistencia, pedagoxía e intelixencia. Porque a democracia non é só votar, senón tamén participar, debater, construír...