A páxina 52

Os últimos versos que decidín incluír no libro Atravesar o fantasma son os da páxina 52. Para que as proporcións buscadas para o poemario permanecesen, tiven que retirar o texto que alí estaba previamente. Coméntoo porque vin que, na secuencia do libro, esa paxiniña foi a que máis respostas e comentarios me fixo chegar.

Penduro aquí o recitado solto desas liñas. Foi o colofón ao acto de presentación en Betanzos, na libraría Biblos. Como veredes, tiven o luxo de que me acompañase Miguel Anxo Fernán Vello.

O vídeo gravouno e pasoumo Xacobe Meléndrez Fassbender.

Ligazóns ao desvío para un vinte e seis de abril

• Petición ao Goberno galego para que se declare 2016 como "Ano das Irmandades da Fala". Asina e difunde! ;)
• "Mulleres escritoras do século XIX (II)", Elisa Lobeira. 
• "La trama de un acto", José Ramón Ubieto. 
• "La moda del je suis", Gustavo Dessal. 
• 18 usos curiosos para o microondas.  
• BNG arranca con forza en Pontevedra como "alternativa" a un PP "traidor a este país".

Asemblea nacional da Mesa en Pontevedra

Esta mañá estarei en Pontevedra na reunión nacional de socias e socios da Mesa. Realizarase no Centro Sur (antiga residencia Santiago Apóstolo) e tedes nesta ligazón todos os datos para non vos perderdes. Con certeza, a xuntanza servirá tamén para lle dar pulo á convocatoria de mobilizacións para o Día das Letras.

Entre as moitas actividades recentes desta organización fundamental para a nosa cultura, paréceme do máximo interese a campaña que acaba de iniciar conxuntamente coa CIG. Reparade en todos estes datos que cómpre que a sociedade saiba:

Versos para a sexta feira: Gonzalo Navaza

Lobo e pedra

Abre paso
     entre os corpos
               dos danzantes
a sombra sixilosa
do lobo multiforme.
                         Arrepío
no espiñazo das árbores
ventando a morte.

Igual ca un desafío,
contra o lobo levanto
a voz onde porfío
o meu son a soar.
Por máis que todo canto canto canto
se esfarele no ar.

(Gonzalo Navaza)

Coloquio "Por unha lingua de calidade"

Vémonos o 29 para falarmos da aposta por unha lingua de calidade?

Máis información sobre este acto na seguinte ligazón da Asociación Cultura O Galo.

Os pequenos actos, os pequenos xestos

Máis ou menos por estas datas, mais hai xa seis anos, andaba por Ordes ministrando no IES Nº 1 unha conferencia sobre a situación da lingua galega, convidado polo profesor Xosé Bestilleiro. As fotos todas dese día podedes achalas nesta ligazón, que me pasaron hai algunhas semanas e que me fixeron pensar nalgunhas cousas.

A primeira -aínda que talvez sexa unha evidencia, mellor é non esquecela- é sobre o moi diferente que é a recepción dos estudantes a estas ideas segundo cal sexa a súa relación coa lingua de Galiza.

A segunda é que, aínda que este tipo de actos supoñen un esforzo, son sen dúbidas necesarios e útiles; o debate, a información, o contraste de pareceres son fundamentais para termos unha cidadanía formada e con criterios propios.

A terceira é que é curioso como, anos máis tarde deses eventos, rapaces e rapazas que xa non están no instituto e con quen só estivera 40 ou 50 minutos, me saúdan pola rúa e se me paran a falar para comentarme algún parecer ou algunha opinión sobre a situación do idioma. Son, é certo, pequenos logros, porén é sabido que é moitas veces cos pequenos xestos como se poden dar conseguido as grandes transformacións.

Continuamos!

A superficie dos lindes

Reproduzo a continuación o artigo da profesora e crítica Inma Otero Varela sobre Atravesar o fantasma, publicado no semanario Sermos Galiza. Aprendín moito do que viron os seus ollos nos meus versos:

“A superficie dos lindes”, Inma Otero Varela

Como os fantasmas, o poemario transita polos recunchos das fronteiras. Converte as interseccións de imposibles en centros de gravidade. Dous dos temas fundamentais, o tempo e o suxeito, ou o suxeito no tempo, poñen de manifesto o primeiro límite: o dos xéneros literarios. Atravesar o fantasma preséntase desde o comezo como unha sorte de autobiografía dun “pasaxeiro en tránsito”, título do quinto e último apartado. Precisamente a dimensión temporal, a secuencialidade duns acontecementos, é o que ten caracterizado á narración malia que se inclúa en moitos textos líricos. Pola contra, a subxectivide deste “eu” viaxeiro, propia da poesía, atópase en moitas narracións que teñen como trama a construción dun suxeito, como todos, problemático. Así o “eu” é aquí un espazo, unha paisaxe que o tempo modifica, elemento tradicionalmente vencellado ao relato.

Os lugares do íntimo constrúense superando os obstáculos que fican fóra da pel. A morte do pai, a descoberta da sexualidade, a experiencia do amor e o fracaso baten coa peritaxe da sociedade. Máis aínda cando non se axustan ás normativas. O “pequeno do finado de Callón” (p. 18), a “diglosia da sexualidade” (p. 30) son etiquetas para o orfo antes de tempo, para o homosexual. Pero ao campo semántico da dor (medos, temores, dúbidas, sospeitas) sobreponse o da loita. Non se quere só sobrevivir ao estigma. Búscase subverter os marcos, transformar o prexuízo en normalidade, abrir unha fenda que achegue a marxe ao centro. O pulo vital e a ironía anulan a autocompaixón e proxectan a subxectividade cara o novo tempo do futuro, esoutro lugar fronteirizo que resoa en toda a obra, paralelo aos espazos da felicidade nos que habita o mar, o sol e o piñeiro, símbolo do eu.

O espazo da confluencia ciméntase co coñecemento. Predominan os verbos do saber, ás veces conxugados en segunda persoa de plural do futuro: “comprenderédesme” (p. 31). Trascéndese o ton confesional para alcanzar unha forma de sapiencia, de criterio sobre un mesmo, ao tempo que se cambian realidades. A linguaxe bordea tamén as estremas do coloquial para adentrarse por veces noutras fonduras. Na conversa sosegada que se establece co lector-confesor introdúcese a análise para desfacer os relatos que nos contan a nós mesmos e as nosas sociedades. Tamén os míticos como ocorre coa Odisea. O referente xa non é o elemento masculino nin sequera para artellar a reinvindicación de Penélope ao xeito de Xohana Torres. O eu non quere ser Ulises nin Penépole. Non hai o empeño de ter que navegar á forza cando se prefiren outros transportes.

O coñecemento susténtase nos números. As matemáticas ordenan o mundo racional, pero de novo agochan os recunchos insondables da cábala. Vóltase ás encrucilladas da numeroloxía. O eu cifrado establece no primeiro poema, coa axuda da Divina Comedia, a fórmula que desenvolven os trinta e cinco textos, como os trinta e cinco anos do poeta real, e os trinta e cinco anos nos que Dante imaxinou erroneamente que ancoraba a metade da súa vida.

O xogo especular do eu acrecéntase co uso do nome do autor empírico como sinatura deste primeiro poema. Tamén a gramática que dá forma ao outro emprega a máscara. O apartado “O amor no pronome” destapa o falso tolerante que só admite a existencia no gueto, espazo valado que converter en parcela aberta, mentres descobre ao ti como construtor da subxectividade. O amor tamén é escenario para a teatralización, como ficticio é o desexo de eternidade. A contradición habita no rexeitamento dos amores que buscan a perpetuidade do estatismo. Os amantes que anulan o tempo con cirurxía, músculos e virtualidade son, á fin, amores de paso. E velaquí a sabiduría final. Saber é sentir. A percepción intuitiva e emocional prefírese á percepción intelectual. Deste xeito o corpo, presente ao longo de toda a obra desde o primeiro verso do segundo poema, ou o primeiro se temos en conta que o anterior actuaría de prólogo, “mírame aquí o que teño no corpo”, imponse para afirmar no título do último texto que “continuar vivo e continuar ferido”.

Ligazóns ao desvío para un dezanove de abril

• "Mulleres escritoras do século XIX", Elisa Lobeira.
• "Aquí pasou o que pasou. As ábsidas de Santo Estevo de Ribas de Sil pódense ver", O Sorriso de Daniel.
• "Autoestima", Pilar García Negro.

Así foi o roteiro de hoxe en Compostela sobre a homosexualidade na Idade Media

Sei que desde Ultreia axiña publicarán máis imaxes e penso que tamén houbo xente que fixo pequenos vídeos. De momento aí van as primeiras fotos (procedentes das redes sociais de @GoDiAl e @ACOGalo) do percorrido que realizamos hoxe por Compostela en defensa da diversidade sexual e da memoria, baseándonos nos datos que se recollen no ensaio Amigos e sodomitas.

Eu divertinme moito. Espero que vós tamén!

 

Roteiro Amigos e sodomitas

Mañá ás sete sairemos desde a libraría Lila de Lilith de Santiago para facermos un percorrido por varias historias da homosexualidade na Compostela medieval. Nesta ligazón tedes máis información sobre o acto, que é gratuíto e aberto a todas as persoas que estiverdes interesadas.

Por se tiverdes curiosidade sobre o libro Amigos e sodomitas, neste pequeno relatorio do Centro de Investigacións Ramón Piñeiro podedes ver a síntese dalgunhas das recepcións publicadas en papel sobre este libro no momento da súa saída.

A ollada de Galeano

Nunca vin en persoa a Galeano, aínda que veu unhas cantas veces por Galiza e ten mostrado en público o seu apoio ás nosas causas. Nunca o vin en persoa, digo, mais a nova da súa morte si me puxo triste. Foi tanto o que teño desfrutado lendo as súas páxinas e tantísimo o que levo aprendido del e comprendido grazas a el desde a adolescencia!

Xa non imos ter os seus ollos para entender o mundo. Fícanos, por sorte, a ollada que nos herdou.

Música para a segunda feira: Parabéns para ti!

Lembro moi ben o día en que o compañeiro Xosé Cotelo, responsábel da Mesa en Bergantiños, chegou coa proposta de gravar unha canción para popularizar no noso idioma os parabéns polo día dos anos. O resultado é este éxito, froito da colaboración entre A Mesa, o Concello de Carballo e todas estas estrelas:

Ligazóns ao desvío para un 12 de abril

• "Parece que o galego é a única lingua do mundo que non ten dereito a un estándar culto", entrevista a Xosé Manuel Sánchez Rei.
• O investigador Isidro Fernández Villalba descubriu unha obra de teatro inédita de Álvaro Cunqueiro.
• A CIG anuncia que a Consellaría de Educación readmitirá o profesorado CELGA, tras todas as sentenzas. Parabéns para a xente afectada pola súa perseveranza e a todas as entidades que souberon estar ao seu carón.
• O Vaticano bloquea o embaixador proposto por Francia por ser homosexual.
• "Ainda não sabemos quem nem por que mataram Jesus", Juan Arias.
• "Échele la culpa al cerebro", Lola Morón. 

[A ilustración é o retrato que Dalí realizou da "morfoloxía do cranio" de Freud. Hoxe exponse no Museo Freud de Londres, mais o vienés nunca chegou a ver a obra.]

"Ao ler ese libro, decidín que tiña que utilizar o galego para todo"

Onte estiven na libraría Biblos de Betanzos para participar nunha conversa por volta da miña última obra, Atravesar o fantasma. Nun poemario sobre a radical singularidade de cada persoa, como é esa, non pode resultar estraño que cada un dos actos de presentación sexa diferente do outro. Nesta ocasión o guía excepcional do evento foi o poeta e editor Miguel Anxo Fernán Vello. Falamos da sensorialidade dos versos e da cita ausente de Lacan; viñeron ás nosas bocas os nomes e as obras de Melanie Klein e Françoise Dolto; comentamos as dificultades para lle pór palabras á dor e ás perdas ou o papel das vidas na poesía e da poesía nas vidas... Foi unha enorme delicia compartir ese serán con toda a xente que alí se congregou!

Após finalizar o acto, un dos homes que me pediu que lle asinase un exemplar díxome que el se achegara até alí pola importancia que tivo na súa vida o anterior título que eu publicara, Como falar e escribir en galego con corrección e fluidez. "Ao ler ese libro, decidín que tiña que utilizar o galego para todo", comentoume. A súa muller acrecentou, cun enorme sorriso: "Non sabes como sorprendeu a moita xente! Tamén no traballo se puxo a falar en galego!!!"

É verdade que non é a primeira ocasión que me din algo así por volta deste libro ou do seu siamés Como defenderes os teus dereitos lingüísticos. O caso é que, cada vez que me comentan algún deses seus froitos, non podo máis que pórme feliz, moi feliz, e coller forzas para continuar adiante no activismo en defensa do noso.

[Na ilustración, listaxe dos libros máis vendidos na sección "Gramática" en Amazon no conxunto do Estado español este sábado. A demanda de Como falar e escribir en galego con corrección e fluidez é un bo sinal para o noso idioma, que moitos quererían ver como un moribundo.]

Este serán, poesía, psicanálise e vida na libraría Biblos de Betanzos

O 10 de abril vémonos en Betanzos

Esta sexta feira (venres) estarei na libraría Biblos de Betanzos, onde conversaremos por volta de Atravesar o fantasma. Será dentro do ciclo "Os poetas teñen a palabra", que coordina Miguel Anxo Fernán Vello.

Vémonos alí?

Música para a segunda feira: da Carmen de Bizet á de Stromae

Atravesar o fantasma, de novo o libro de poesía máis vendido

Máis unha vez (e estou feliz, con certeza, da reiteración) hei de facer unha entrada neste blogue para dar as "gracísimas" pola acollida a Atravesar o fantasma: leva desde a súa saída hai cinco meses na listaxe dos libros de poesía en galego máis servidos e a súa demanda non só vai a menos, senón que crece. Obrigado de corazón polos brazos abertos con que recibistes e recibides esta miña creación.

Os datos, como é habitual, tómoos da relación mensual de obras máis vendidas en galego nos diferentes xéneros que publica o crítico Ramón Nicolás. Toda a información está nesta ligazón.

O próximo día en que conversaremos por volta de Atravesar o fantasma será o vindeiro 10 de abril na libraría Biblos de Betanzos, dentro do ciclo "Os poetas teñen a palabra".

Bicos!